Internet Primate - 3
၁၉၉၀ တြင္ေတာ့ အင္တာနက္ကုိ ၀န္ေဆာင္မွဳတစ္ခုအၿဖစ္ အစၿပဳခဲ့ၾကသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ Boston အေၿခစိုက္ The World မွ ကမာ႔ၻပထမဆုံး အင္တာနက္ ၀န္ေဆာင္မွဳကုိစတင္ေပးခဲ့သည္။ တစ္ႏွစ္ထဲတြင္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္က စတင္လာခဲ့ေသာ Tim Berners-Lee ၏ www proposal ေပၚအေၿခခံထားေသာ www protocols လည္းၿပီးအဆုံးသတ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီၿဖစ္သည္။ HTML, HTTP ႏွင့္ URLs စသည္တုိ႔ႏွင့္ အေၿခခံက်က်။ ၁၉၉၀-၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ၁၀ စုႏွစ္ကာလအတြင္းတြင္ အင္တာနက္နည္းပညာ လွိုင္းလုံးသည္ အရွိန္အဟုန္ၿပင္းစြာ လူေနမွဳအသိုင္းအ၀ို္င္းထဲသုိ႔ တုိး၀င္ရိုက္ခတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္ ပထဆုံး file search by content protocol အၿဖစ္ Gopher၊ MP3 file format သည္လည္း အင္တာနက္အတြက္ အေၿခခံက်ေသာ သီခ်င္းဖုိင္ format မ်ားၿဖစ္လာၾကသည္။ တစ္ႏွစ္တည္းတြင္ ဆယ္စုႏွစ္တီထြင္မွဳ၏ ၿပယုဒ္ အၿဖစ္ webcam ကုိတီတြင္ႏိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၉၃ ခုႏွစ္ေတြေတာ့ နည္းပညာႏွင့္မရင္းႏွီးသူမ်ားအတြက္ ရည္ရြယ္ထားေသာ အင္တာနက္ broswer, Mosaic ေပၚထြက္လာသည္။ လူေပါင္းေၿမာက္ၿမားစြာက Mosaic ကုိၾကိဳဆုိခဲ့ၾကသည္။ အေမရိကန္အစိုးရလည္းမေနႏိုင္။ အင္တာနက္ေရစီးေၾကာင္းထဲတြင္ .gov ႏွင္ .org domain မ်ားအသုံးၿပဳကာ လုိက္ပါစီးေၿမာရေတာ့သည္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္တြင္ Mosaic ၏ၿပိဳင္ဘက္အၿဖစ္ Netscape Naviator ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။
၁၉၉၆ ခုႏွစ္တြင္ေတာ့ ယခုေခတ္အင္တာနက္အသုံးၿပဳသူတုိင္း ကင္းကြာ၍မရသည့္ web-based (webmail) service ကုိ စတင္ခဲ့သည္။ Blog ဆုိေသာစကားလုံးသည္ ထုိစဥ္ကပင္ လူမ်ားႏွင့္စတင္ရင္ႏွီးရင္ၾကိဳးစားေနခ်ိန္ၿဖစ္သည္။ လူမ်ားတင္၍ Weblog ဟုတြင္တြင္က်ယ္က်ယ္စတင္ေခၚေ၀ၚခဲ့သည္မွာ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ေတာ့ Google။ Google အေၾကာင္းေတာ့ ရွင္းၿပရန္လုိမည္မထင္။ Google အေၾကာင္းသိလုိလွ်င္ စာဖတ္သူ Google တြင္ရွာၾကည့္ႏိုင္ေနေလၿပီ။
( 11th November, 1998 မွ Google Web page)
အသြင္ေၿပာင္းၿခင္း
ရာစုႏွစ္မ်ားလဲေၿပာင္းလဲသြားခဲ့ၿပီၿဖစ္သည္။ အသစ္ၿဖစ္လာေသာ ၂၁ ရာစုႏွစ္တြင္ အင္တာနက္သည္လည္း ေခတ္ႏွင့္အညီ အသြင္းေၿပာင္းလဲ လာခဲ့သည္။ ပထမဆုံးအၿဖစ္ စာၾကည့္တိုက္ေတြ ပုံေၿပာင္းသြားခဲ့သည္။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္တြင္ စုံစီနဖာေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား၊ စာအုပ္စာေပမ်ားကုိ တစုတစည္းတည္း ၿဖစ္ေစရန္ႏွင့္လြယ္ကူစြာရွာေဖြရန္ Wikipedia ဟုေခၚေသာ အင္တာနက္အခမဲ့စြယ္စုံက်မ္း ကုိလႊင့္တင္ခဲ့သည္။
(ပထမဆုံး အင္တာနက္အခမဲ့စြယ္စုံက်မ္း)
ေနာက္ဖုန္းေတြ အသြင္ေၿပာင္းကုန္သည္။ တစ္ေနရာႏွင့္တစ္ေနရာဆက္သြယ္ရာစကားေၿပာရာတြင္ တယ္လီဖုန္းသည္ တခုတည္းေသာ ေရြးခ်ယ္စရာဟုတ္ေတာ့။ အင္တာနက္မွ အင္တာနက္၊ အင္တာနက္မွ တယ္လီဖုန္းသုိ႔ ေခၚဆုိႏိုင္လာသည္။ ၄င္းကုိ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ Voice over IP (VoIP) ဟုေခၚဆုိခဲ့သည္။
အင္တာနက္ေပၚတြင္ စာၾကည့္တုိက္ရွိလာသည္။ တယ္လီဖုန္းဆက္ႏိုင္လာသည္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္းႏွင့္မၿဖစ္။ တစ္ႏွစ္တည္းမွာပင္ MySpace သည္ အေက်ာ္ၾကားဆုံးႏွင့္လူသုံးအမ်ားဆုံး လူမွဳဆက္ဆံေရးကြန္ယက္ၿဖစ္လာခဲ့သည္။ (ဤသည္မွာ Facebook မေပၚေပါက္ခင္အထိသာ။ အေကာင္းဘက္သုိ႔ အလုံးအသြင္ေၿပာင္းလာၿခင္းမဟုတ္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္အစုိးကသည္ CAN-SPAM Act ဟုေခၚေသာ အက္ဥပေဒကုိထုတ္ၿပန္ခဲ့ရသည္။ အင္တာနက္ေပၚတြင္ ညစ္ညမ္း website မ်ားႏွင့္ ေစ်းကြက္ၿဖန္႔ၿဖဳးၿခင္း ကုိအေၾကာင္းၿပဳ၍ၿဖစ္သည္။
(20th October, 1996 မွ Microsoft web page)
၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ေတာ့ www သည္ပင္လ်င္ အသြင္သစ္ေၿပာင္းလဲခဲ့သည္။ ဤ web 2.0 ဟုေခၚဆုိသည့္ အစည္းအေ၀းတြင္ John Batelle and Tim O’Reilly သည္ "the Web as a Platform" concept ကုိလည္း ဆုိၿပဳခဲ့ၾကသည္။ "the Web as a Platform" ဆိုသည္မွာ သင့္ကြန္ပ်ဳတာတြင္ Operation System ရွိရန္မလုိ။ အင္တာနက္ကြန္နက္ရွင္ႏွင့္ ကြန္ပ်ဳတာခ်ိတ္ဆက္မိလွ်င္ အသုံးၿပဳႏုိင္သည္ သေဘာသက္ေရာက္သည့္ concept ၿဖစ္သည္။ တစ္ႏွစ္တည္းမွာပင္ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားမ်ားအသုံးၿပဳရန္ ရည္ရြယ္ခဲ့သည့္ လူမွဳဆက္ဆံေရးကြန္ယက္ Facebook လႊင့္တင္ခဲ့သည္။ လႊင့္တင္စဥ္က "The Facebook" ဟုေခၚဆုိခဲ့ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ယင္း URL ၿဖစ္သည့္ http://www.thefacebook.com သည္ယခုတုိင္အလုပ္လုပ္ေနဆဲၿဖစ္သည္။
၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ မိမိတုိ႔၏ရုပ္သံမ်ားကုိ လူေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ေ၀မ်ွႏိုင္ရန္ Youtube၊ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္တြင္ လူမွဳဆက္သြယ္ေရး ကြန္္ယက္တစ္ခုၿဖစ္ေသာ Twitter စသည္စသည္ၿဖင့္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္မွဳ အေကာင္ဆုံးဖြံၿဖိဳးတိုးတက္မွဳၿဖစ္ေသာ လက္ကိုင္ဖုန္းမွအင္တာနက္ နည္းပညာ။ ဤနည္းပညာကို ယူေဆာင္လာခဲ့သည္မွာ Apple ၏ iPhone ပင္ၿဖစ္သည္။
ေခတ္ေရစီးေၾကာင္း တုိးတက္ေၿပာင္းလဲလာသည္ႏွင့္အမွ် မည္မွ်ပင္ နည္းပညာေကာင္းေစကာမူ ေလာကသဘာ၀အရ အေကာင္းအဆုိး၀ိေရာဓိမ်ားေတာ့ရွိၿမဲ။ အင္တာနက္ကုိ အသုံးၿပဳ၍ စီပြားရွာသူရွာၾကသည္။ မဲဆြယ္သူမ်ားဆြယ္ၾကသည္။ အၾကမ္းဖတ္မွဳၿပဳလုပ္သူမ်ားကလည္း အင္တာနက္ကုိပင္ အသုံးၿပဳ၍ အၾကမ္းဖတ္မွဳမ်ားၿပဳလုပ္လာၾကသည္။ မည္သုိ႔ပင္ဆုိေစကာမူ "Login" မွာ "Lo" စာလုံးႏွစ္လုံးအစၿပဳခဲ့ေသာ အင္တာနက္သည္ ဆက္လက္တုိးတက္ေနဦးမည္။ အင္တာနက္၏ ဦးတည့္ရာလမ္းေၾကာင္းကုိ ပဲ့ကိုင္ေပးေနသည္မွာ နည္းပညာဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မွဳမဟုတ္။ အသုံးၿပဳသူတစ္ဦးတုိင္း၏ ရည္ရယ္ခ်က္မ်ားပင္ၿဖစ္ေပေတာ့သည္။
အင္တာပရိုင္းမိတ္(၃ ကိုးကား -
