Computers, once upon a time
ကြန္ပ်ဳတာသမိုင္းေၾကာင္းေလး မွတ္ထားသမွ်၊ ရွာေတြ႔သမ်ွေလးပါ။
ပထမဆုံး elctronic computer ကို အေမရိကန္ၿပန္ေထာင္စု၊ နယူးဂ်ာစီၿပည္နယ္မွာရွိတဲ့ Institute for Advanced Study (IAS) ကထုတ္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ စက္ကို von Neuman machine လုိ႔လဲ တခ်ိဳ႔ကသိပါတယ္။ ဘာၿဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ အဲဒီစက္ကို IAS နဲ႔ Priceton University က သခ်ာၤပါေမာကၡၿဖစ္တဲ့ John von Neumann ကဒီဇိုင္းဆြဲခဲ့လုိ႔ပါ။ ဒီ computer ကုိ သူ႔ရဲ႔ၾကီးၾကပ္မွဴေအာက္မွာပဲ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းကေန ၁၉၅၁ ေလာက္ထိတည္ေဆာက္ခဲ့တာပါ။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ ကြန္ပ်ဳတာေလာင္းလ်ာ IAS Machines ေတြဟာ computeing ကုိစိတ္၀င္စားတဲ့ ေက်ာင္းေတြ၊ ကုမၸဏီ ေတြဆုိကိုေရာက္ကုန္ေတာ့တာပါပဲ။ ေအာက္ကပုံကေတာ့ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္က Research ANd Development (RAND) Corporation ကသုံးခဲ့တဲ့ JOHNNIAC လုိ႔ေခၚတဲ့ IAS machine ပုံပါ။ ၁၉၅၅ ႏွစ္အမွာ အဲဒီစက္ရဲ႔မွတ္ဥာဏ္ (Memory) ကုိ 12k-word အထိမတုိးခင္ အဲဒီစက္ရဲ႔ memory ပမာဏဟာ 4k-word ပါတဲ့။
တႏွစ္ထဲ စစ္ေအးတိုက္ပြဲကာလမွာတည္ေဆာင္ကခဲ့တဲ့ International Business Machines (IBM) ရဲ႔ computer system ပါ။ ဒီ SAGE (Semi-Automatic Ground Environment) လုိ႔ေခၚတဲ့ computer ၾကီးဟာ ဆုိဗီယက္ဗုံးၾကဲေလယာဥ္ေတြကိုေရဒါစနစ္နဲ႔ေစာင့္ၾကည့္ဖုိ႔ထားတဲ့ အလုိအေလ်ာက္ေလေၾကာင္းခုခံမွဳစနစ္တခုပါပဲ။ အဲဒီ စက္ၾကီးရဲ႔အေလးခ်ိန္ကေတာ့ တန္ ၃၀၀ ေလာက္ေလးၿပီး တထပ္တိုက္ေလးတစ္လုံးစာေလာက္ေတာ့ေနရယူပါသတဲ့။ အဲဒီစက္ၾကီးရဲ႔ကုန္က်စရိတ္ကေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၀ ဘီလီယံ ရွိပါေၾကာင္း။ ဒီစက္ၾကီးကုိေအာက္ကပုံမွာအတုိ္င္းေတြ႔ရေတာ့ ဂ်ိမ္းစ္ဘြန္းကားေတြကုိေတာ့ သတိရမိသား။ ေနာက္တခု ၾကံၾကံဖန္ဖန္ေတြးမိတာက စစ္ၾကီးကလဲမၿဖစ္ခဲ့၊ ဆိုဗီယက္ေတြကလဲဗုံးလာမၾကဲဆုိေတာ့ ဒီစက္ၾကီးသုံးရတာမတန္မလုိလုိ။
ဒီမွာခ်န္ထားလုိ႔မရတာက စက္ပစၥည္းတီထြင္ ထုတ္လုပ္မွဳမွာေနာက္က်ေနာက္က်ေလ့မရွိတဲ့ ကုိနိပြန္ဂ်ပန္တုိ႔ရဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာပါ။ Made in Japan ကြန္ပ်ဴတာေတြကို Nippon Electric Company(NEC) က ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ကတည္းကထုတ္လုပ္ခဲ့တာပါ။ အဲဒီကတည္းက ဂ်ပန္ေတြရဲ႔ ကာတြန္းဇာတ္လမ္းေတြလုိ႔ ဒီကြန္ပ်ဴတာေတြလဲ စီးရီးေလးေတြနဲ႔ထုတ္ေနခဲ့ၾကပါၿပီ။ ေအာက္ကပုံကေတာ့ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္က Nippon Electric Automatic Computer (NEAC) 2203 စီးရီးပုံပါ။ ဒီကြန္ပ်ဴတာကိုေတာ့ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ၊ အင္ဂ်င္နီယာပိုင္းဆုိင္ရာေတြမွာ ေတာ္ေတာ္ေလးတြင္တြင္က်ယ္က်ယ္သုံးခဲ့ပါတယ္။
၁၉၆၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ကြန္ပ်ဳတာထုတ္လုပ္မွဳမွာ ဂုရဳတစ္ဆူၿဖစ္တဲ့ IBM ကေန IBM 7030 Stretch လုိ႔ေခၚတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔မိတ္ဆက္ခဲ့ပါတယ္။ အကၽယ္အ၀န္အတြက္ အိမ္ခန္းတစ္ခုစာေလာက္ေနရာယူၿပီး တြက္ခ်က္မွဳတစ္ခုအတြက္ အခ်ိန္အတိုင္းအတာ တစ္ခုယူေနရတဲ့အဲဒီအခ်ိန္မွာ IBM 7030 Stretch ကေတာ့ စူပါကြန္ပ်ဴတာပါပဲ။ ေနရာကေတာ့အခန္းတစ္ခုစာယူေနဆဲပဲဆုိေပမယ့္ ဒီကြန္ပ်ဳတာဟာ တြက္ခ်က္မွဳေတြကို ၿမန္ၿမန္ဆန္ဆန္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ Los Alamos National Laboratory ကေနၿပီး အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၃.၅ မီလီယံ အကုန္က်ခံၿပီးထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ဒီကြန္ပ်ဴတာဟာ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ကေနၿပီး ၁၉၆၄ ခုႏွစ္အထိ ကမာၻအၿမန္ဆုံး ကြန္ပ်ဴတာၿဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွာ IBM 7030 Stretch ဆီကေန ကမာၻ႔႕အၿမန္ဆုံးကြန္ပ်ဴတာဘြဲ႔ကုိ လြဲေၿပာင္းယူလိုက္တာကေတာ့ Noted Computer ကေနဒီဇိုင္းဆြဲခဲ့တဲ့ CDC 6600 (Control Data Corporation’s 6600) ပါ။ IBM 7030 Stretch ထက္အလုပ္လုပ္ႏိုင္ႏွဳန္း ၃ ဆၿမန္တဲ့ ဒီကြန္ပ်ဴတာကုိ ပထမဆုံး စူပါကြန္ပ်ဴတာလုိ႔သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ CDC 7600 ကသူ႔ရဲ႔ အေမြအႏွစ္ကုိ ဆက္ခံခ်ိန္ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ အထိေပါ့။ ဘယ္အခ်ိန္မ်ိဳးဆက္ၿပတ္သြားသလဲဆုိတာေတာ့ ရွာဖတ္ေနတုန္း။
၁၉၆၉ ခုႏွစ္မွာထုတ္ခဲ့တဲ့ ဒီစက္ကိုေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာလုိ႔ေခၚရမွာခက္,ခက္ခက္ပါပဲ။ ဘာၿဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ The Honeywell Kitchen Computer လုိ႔ေခၚတဲ့စက္ေတြကုိ ေစ်းအ၀ယ္အေရာင္းၿဖတ္ပိုင္းေရးဖုိ႔ေနရာမွာ သုံးဖုိ႔ထုတ္ထားလုိ႔ပါ။ Honeywell International, Inc ကထုတ္ၿပီး Neiman Marcus လုိ႔ေခၚတဲ့ စီးပြားေရးအုပ္စုကေန မိတ္ဆတ္ေပးတဲ့ ဒီစက္ေတြဟာ ေပါင္ ၁၀၀ ေက်ာ္ေက်ာ္ေလးၿပီး အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၀,၆၀၀ တန္ပါသတဲ့။ အဲဒီစက္ေတြထဲမွာ အသင့္သုံးႏိုင္တဲ့ေရာင္း၀ယ္လက္မွတ္ၿဖတ္ပိုင္းအနည္းငယ္ပါတဲ့အၿပင္ အဲဒီၿဖတ္ပိုင္းေတြကုိၿဖတ္ေပးမယ့္ စကၠဴၿဖတ္စက္လဲတပ္ဆင္ထားၿပီးသားပါ။ တကယ္မလြယ္ကူတဲ့အပိုင္းကေတာ့ အသုံးၿပဳတဲ့သူေတြဟာ အေရာင္းအ၀ယ္အခ်က္အလက္ေတြကုိရဳိက္ထည့္တဲ့ေနရာမွာပါပဲ။ ဘာၿဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ အဲဒီအတြက္ ခလုတ္ေတြဟာ ကြန္ပ်ဴတာသာနားလည္ႏိုင္မယ့္ Binary ခလုတ္ ေတြၿဖစ္ေနလုိ႔ပါပဲ။ Binary တန္ဖိုးႏွစ္ခု ၿဖစ္ေသာ o ႏွင့္ ၁ ေပါငး္စပ္ၿခင္းၿဖင့္ၿဖစ္ေသာ တန္ဖုိးမ်ားကိုသာ ကြန္ပ်ဴတာနားလည္သည္။တစ္ခုရွိတာက ဒီလုိ စိတ္ကူးဆန္းအေတြးသစ္နဲ႔ထုတ္ခဲ့တဲ့ စက္ေတြဟာ ေစ်းကြက္ထဲမွာ တစ္လုံးတစ္ေလေတာင္ေရာင္းခဲ့ရတယ္ဆုိတာ မွတ္တမ္းမရွိခဲ့ပါဘူး။
ပန္းသီးေရာင္းတဲ႔ လူေတြကုိလဲေမ့ထားလုိ႔မရပါ။ Apple 1 လုိ႔ေခၚတဲ့ ပထမဆုံး Apple ကြန္ပ်ဴတာကို ၁၉၇၆ ခုႏွစ္မွာထုတ္လုပ္ခဲ့တာပါ။ တီထြင္ထုတ္လုပ္တဲ႔ အင္ဂ်င္နီယာက အခု Apple Inc ရဲ႔တြဲဖတ္တည္ေထာင္သူၿဖစ္လာမယ့္ Steve Wozniak။ အဲဒီတုန္းက Steve Wozniak ဟာ သူရဲ႔ကိုယ္ပိုင္အသုံးၿပဳဖုိ႔အတြက္ပဲ တီထြင္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ Apple အေၾကာင္းေၿပာရင္ခ်န္ထားလုိ႔မရတဲ့ Steve Wozniak ရဲ႔သူငယ္ခ်င္း Steve Jobs ကသူ႔ကုိ Apple 1 ကြန္ပ်ဴတာေတြကို ေစ်းကြက္ထဲမွာေရာင္းဖုိ႔အၾကံေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ Apple 1 ကြန္ပ်ဴတာေတြကို ေစ်းကြက္ထဲကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၆၆၆.၆၆ နဲ႔ေရာင္းခ်ခဲ့တယ္။ ဘာလုိ႔ ဒီတန္ဖိုးၿဖစ္ေနရတာလဲဆုိေတာ့ Steve Wozniak ကအဲဒီလုိ နံပါတ္ေတြ ထပ္ခါထပ္ခါၿဖစ္တာကိုသေဘာက်လုိ႔ပါတဲ့။ သင္သာ ရွာရွာေဖြေဖြပစၥည္းစုေဆာင္းသူၿဖစ္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ အခုခ်ိန္ ကမာၻတလႊားမွာ Apple 1 ကြန္ပ်ဴတာအလုံး ၃၀ ကေန ၅၀ အတြင္းရွာလုိ႔ရဦးမွာပါ။ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္က ေလလံပြဲတစ္မွာေတာ့ Apple 1 ကြန္ပ်ဴတာတစ္လုံးကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅၀,၀၀၀ အထိေပး၀ယ္သြားတဲ့အၿဖစ္ၿဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ Apple ကထုတ္လိုက္တဲ့ကြန္ပ်ဴတာေတြရဲ႔ဒီဇိုင္းဟာရိဳးရွင္းၿပီးဆြဲေဆာင္မွဳရွိတယ္ဆိုတာ အခုမွမဟုတ္ပါဘူး။ ေအာက္က Apple 1 ပုံေလးကိုၾကည့္လိုက္ရင္ အဲဒီကတည္းပဲဆုိတာ သေဘာေပါက္ပါလိမ့္မယ္။
ေနာက္ဆုံး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေမ့ထားလုိ႔မရတာက အခုကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဘယ္သြားသြားသယ္သြားလုိ႔ရေနတဲ့ portable ကြန္ပ်ဴတာေတြ။ ဘယ္သူမွာေတာ့ ဒီကြန္ပ်ဴတာေတြကို ကုန္တင္ကားၾကီးေပၚတင္ၿပီး သြားခ်င္မလဲ။ ဒီအတြက္ ပထမဆုံးထုတ္လိုက္တဲ့ ကြန္ပ်ဴတာကေတာ့ Osborne Computer Corporation က Osborne 1 Portable Computer ပါ။ ၂၃.၅ ေပါင္ေလးၿပီး အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၇၉၅ တန္တဲ့ protable ကြန္ပ်ဴတာေတြကုိ ၁၉၈၁ ဧၿပီလမွာေစ်းကြက္ထဲစတင္ၿဖန္႔ခ်ီခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီကြန္ပ်ဴတာေတြသုံးဖုိ႔အတြက္ လုိအပ္တဲ့ပါ၀ါကေတာ့ ၿပင္ပကေတာ့လုိအပ္ေနဆဲပါ။ မီးမလာ၊ ပလပ္ေပါက္မရွိရင္ သုံးလုိ႔မရတဲ့သေဘာပါပဲ။ ဒီ ကြန္ပ်ဳတာက portable ပီပီ ရဳပ္ၿမင္ဖန္သားၿပင္ကေတာ့တစ္ခါထဲပါလားၿပီးသားပါ။ ၈.၇၅ အက်ယ္နဲ႔ ၆.၆ အနံ ပါတဲ့။ လက္မ မဟုတ္ပါဘူး။ စင္တီမီတာပါ။ အဲဒီ ဖန္သားၿပင္က အခ်က္အလက္တုိင္ေပါင္း ၁၃ဂ ခုၿပေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေသးသယ္လြန္းတဲ့ ဖန္သားၿပင္က ၅၂ တိုင္ပဲၿပႏိုင္ပါတယ္။ က်န္တဲ့ ၇၆ တိုင္ကိုၾကည့္ခ်င္ရင္ေတာ့ အသုံးၿပဳသူက cursor key ကိုေရြ႕႔ေပးရပါတယ္။ အင္း..အဲဒီတုန္းကသာ cursor key သာမရွိေသးရင္ ဒုကၡ။
ကိုးကား References:
Early Development of the United States Defensive Missile System by Raul ColonOn Guard! The Story of SAGE
ေနာက္အခ်ိန္ရရင္ ေရွးေရွးတုန္းက website ေတြအေၾကာင္းေရးပါဦးမယ္။
